Gids voor het ontwerpen van inclusieve speeltuinen

Deze gids voor het ontwerp van inclusieve speeltuinen is gemaakt in samenwerking met experts op het gebied van speeltuinen en kinderontwikkeling. De gids dient als hulpmiddel bij het creëren van prachtige speelomgevingen buiten voor kinderen van alle leeftijden en vaardigheidsniveaus.

Inspiratie om samen te spelen

Alle kinderen inspireren om samen te spelen, vormt de kern van wat we doen, omdat wij van mening zijn dat inclusieve speelruimtes alle kinderen de mogelijkheid moeten bieden om samen te spelen. Inclusieve speeltuinen moeten goed toegankelijk zijn, open staan voor kinderen van alle leeftijden en vaardigheidsniveaus en hen aanmoedigen om met elkaar om te gaan.

Spelen is een van de belangrijkste manieren waarop kinderen actief blijven, leren, vrienden maken en met elkaar leren omgaan. Het is ook van fundamenteel belang voor de ontwikkeling en het welzijn van kinderen

Wij zijn van mening dat inclusieve speelplekken kinderen in staat stellen om op een positieve manier in contact te komen met anderen. Het zijn ook plekken die helpen stress af te bouwen, die aanzetten tot creatief denken en onderzoeken, die helpen hun zelfvertrouwen te vergroten en hen mogelijkheden verschaffen te genieten van het plezier en de voordelen van spelen.

De vijf principes voor het ontwerpen van een inclusieve speeltuin

Alle kinderen hebben het recht om te spelen. Ze moeten toegang hebben tot een goed ontworpen speeltuin die voldoet aan hun ontwikkelingsbehoeften.

Bij HAGS zijn wij van mening dat er voor speeltuinen vijf fundamentele kenmerken gelden:

1. Multi-sensorische elementen

Er moet minimaal één toestel zijn dat de volgende zintuigelijke systemen prikkelt:

• Horen - De verwerking van wat er wordt gehoord is afhankelijk van hoe de hersenen geluidsprikkels interpreteren, herkennen en differentiëren. Onze reeks toestellen omvat onze muziekinstrumenten en praatbuizen.
• Positiezin - Het proprioceptieve systeem bestaat uit sensorische informatie die wordt geleverd door het samentrekken en strekken van spieren en door buigen, strekken, trekken en samendrukken van de gewrichten. Voorbeelden van toestellen die de positiezin ontwikkelen zijn, onder meer, klimproducten, klimwanden en de netten en ladders op onze UniMini en UniPlay en springtoestellen.
• Tastzin - Aanraking is een waarneming die het resultaat is van de activering van neurale receptoren, meestal in de huid, inclusief haarzakjes. De toestellen die de tastzin stimuleren zijn, onder andere, de klimrotsen vanwege hun textuur, maar ook de zandspelen en een verscheidenheid aan speelpanelen.
• Evenwicht - Het evenwichtsorgaan verzamelt informatie over de positie van het lichaam in relatie tot zwaartekracht, beweging en evenwicht. Voorbeelden van onze producten die de evenwichtszin bevorderen zijn spinners, schommels en toestellen om op te balanceren. 
• Zien - Visuele waarneming is hoe de hersenen verwerken wat de ogen zien, visuele prikkels herkennen, onderscheiden en interpreteren door vergelijking met ervaringen die eerder zijn opgedaan. Onze toestellen die de visuele waarneming stimuleren omvatten felgekleurde speelpanelen in contrasterende kleuren en telescopen die in de verschillende UniMinis en UniPlays zijn opgenomen.

2. Toegankelijkheid

Een inclusieve speeltuin moet goed toegankelijk zijn. Toegankelijkheid heeft te maken met zich verplaatsen, bewegen en benaderen.

• Kies geschikte oppervlaktematerialen die voldoen aan de normen NEN-EN 1176 en NEN-EN 1177. Een ondergrond voor een speeltuin wordt ontworpen op grond van verschillende overwegingen, zoals speelwaarde, beperking van letsels bij vallen, toegankelijkheid en hoe de speeltuin er uit ziet.
• Zorg voor routes die breed genoeg zodat rolstoelgebruikers, ouders met kinderwagens en kinderen die niet graag worden aangeraakt elkaar kunnen passeren.
• Zorg voor een gelijkmatige overgang van de ene ondergrond naar de andere zodat mensen die mobiliteitshulpmiddelen gebruiken vrij kunnen bewegen tussen verschillende delen van de speelruimte en de omliggende gebieden.

3. Alle kinderen moet kunnen spelen

• Soortgelijke toestellen met verschillende niveaus van uitdaging, zoals spinners, kunnen in groepen worden opgesteld. Hierdoor kunnen kinderen van verschillende vaardigheidsniveaus naast elkaar aan dezelfde soort activiteit deelnemen.
• Speeltuinen moeten open staan voor kinderen van alle leeftijden en niveaus van vaardigheid door een volledig assortiment aan toestellen te bieden met verschillende speelwaarden en verschillende niveaus van uitdaging. Niet elk kind zal ervoor kiezen om op elk toestel te spelen of de mogelijkheid hebben om dat te doen. Maar het is absoluut noodzakelijk dat elk kind echt kan kiezen waar en hoe het wil spelen.

4. Plek om tot rust te komen

• Afgelegen gebieden in de speeltuin, die zich nog steeds binnen de zichtlijn bevinden, zijn ideaal als kinderen sensorische overbelasting ervaren en zich ergens willen terugtrekken om tot rust te komen. Voorbeelden zijn onder meer zones met een multi-play-structuur, speelhuisjes en andere voorzieningen waarin het kind zich geborgen voelt, maar waar de ouder / verzorger ze nog kan zien.
• Door paden aan te leggen die helpen bij de oriëntatie, kunnen kinderen de speelervaring eerst bekijken voordat ze meedoen. Deze paden zijn veilige plekken met weinig activiteit die een kind helpen het besluit te nemen bij het spel mee te doen of zich terug te trekken.

5. Sociale omgevingen

Speeltuinen zijn geweldige plekken voor kinderen om sociale vaardigheden te oefenen die misschien nog moeilijk zijn. Daarom is het belangrijk om ten minste één toestel op te nemen dat coöperatief spelen aanmoedigt. Andere soorten spelen die in aanmerking komen voor een speeltuin voor iedereen zijn:

• Alleen spelen: een kind wil zijn wereld verkennen en ontdekken en zal de neiging hebben om alleen te spelen. Zorg voor speeltoestellen die één gebruiker zelfstandig kan gebruiken.
• De rol van de toeschouwer: een kind kijkt of praat met anderen die spelen zonder mee te doen. Door toestellen in groepen te plaatsen, kunnen kinderen kijken hoe anderen spelen en meedoen als ze eraan toe zijn.
• Parallel spelen: kinderen spelen naast elkaar op dezelfde ruimte, maar zijn bezig zijn met hun eigen activiteiten, kijken en luisteren naar elkaar, bijvoorbeels als ze op de schommels zitten.
• Associatief spelen: kinderen spelen onafhankelijk, maar bootsen andere kinderen na, ze praten met elkaar, spelen om de beurt en toch handelt ieder kind alleen. Dit is te zien bij het zand- en waterspel en het fantasiespel.

Een inclusieve speeltuin ontwerpen

Bij het ontwerp voor een inclusieve speeltuin moet het algehele ontwerp en de elementen ervan zorgvuldig worden afgewogen. Het ontwerp moet de speelwaarden en toegankelijkheid op een creatieve manier samenbrengen.

De onderstaande delen beschrijven een aantal aspecten die nadere beschouwing verdienen bij de inrichting van een inclusieve speelruimte. Het gelden geen vaste regels, u of de ontwerper van de speelruimte kunnen ervoor kiezen om aan een bepaald aspect meer nadruk te geven en zelf strategieën te bedenken die het beste aansluiten bij de behoeften van de gebruikers.